Hasat Dergisi Hasat Dergisi
İlgili haberler
Domates yetiştirmenin püf noktaları nelerdir? Saksı ve açık tarlada domates nasıl yetiştirilir? Beslenme bozuklukları nelerdir? Gübreleme nasıl yapılmalıdır? Sırık ve yer domates çeşitleri nelerdir? Yabancı otlarla mücadele nasıl yapılmalı? Domatesten tohum nasıl alınır?
Saksı yetiştiriciliğinde derince bir saksı seçin. Saksının 3 te birini verimli bahçe toprağı ile doldurup domates fidesini buraya dikin. Bitki gelişip gübreleme dönemi gelince,organik gübre karıştırdığınız bahçe toprağını saksınıza yavaş yavaş ekleyin. Her seferinde domatesiniz yeni eklediğiniz toprağa kök salacak ve saçak kökler taze gübreyi daha rahat alacaktır.
Bu sayede çapalama yapmadan, saksı içinde gerekli gübrelemeyi bitkiye en sağlıklı yolla ulaştırmayı başarır yüksek verim alırsınız. Sezon sonunda saksınız artık toprakla tamamen dolmuş, siz ise bolca domates toplamış olursunuz. Ayrıca bahçede yetiştirenler içinde derin bir çukurdan başlayarak ekin belli aralıklarla doldurarak yukarı çıkarsanız verimi yüksek alırsınız.
Saksıda Su Kaybını Önlemek için malç-pomza taşı veya perlit kullanın. Domates bitkisi en fazla potasyuma ihtiyaç duyar. Bu Meyve dökümü için gereklidir.
Fide Döneminde
-Kotiledon yapraklarda bozukluk (deformasyon) -Manganez eksikliği
-Kotiledon yapraklarda yanıklık ve kurumalar – Kalsiyum eksikliği
-Genç yapraklarda benekleşme – Manganez eksikliği
-Genç yapraklarda leke ve kurumalar – Kalsiyum veya çinko eksikliği
-Fidelerde yaprak atma – Fide üzerindeki yapraklarda renk açılması var ise Azot,beneklenme var ise Manganez eksikliği
-Fide gelişimi yetersiz ve saçaklar zayıf – Fosfor eksikliği
-Fidelerin büyüme ucunda yanıklar – Kalsiyum eksiklği
GÜBRELEME PROGRAMI VE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR
Her çeşit bitkinin gübreleme programı,yetiştirilecek olan bitkinin gıda talebine göre değişir.Domates yetiştiriciliğinde aşağıdaki bilgilere uyulmalıdır.
-İlk çiçekte meyveler teşekkül edip büyümeye başlayıncaya kadar domatesin azot(N) talebi düşüktür.Bu döneme kadar geçecek süre içindeki azot ihtiyacı (1) ise, bu dönemden sonraki ihtiyacı (3) ve meyvenin hakim döneminde (4)’dür.
– Eğer bu kurala dikkat edilmez ve meyve tutumundan önce cömertçe azot uygulaması yapılırsa, çok gelişmiş bitki yapısına mukabil meyve tutumu azalır, döller arası mesafe uzar.
– Domateste kaliteyi en çok etkileyen element potasyum olup,azot/potas dengesi en az 1/1,5 düzeyinde kurulmalı,gerektiğinde ½ düzeyine çıkarılmalıdır.
– Saksıda ve açık tarla şartlarında domates yetiştiriciliğinde (sofralık) programlanmış olan azot’un %30’u, fosfor ve potasyumun tamamı taban gübresi olarak uygulanır.geri kalan azot,ilk meyvelerin teşekkülünden itibaren 2-3 taksitle verilir.
-Makro elementler dışında, bitki gelişmesinde önemli rolleri olan minör ve mikro elementler de vardır.Bu elementlerden özellikle Magnezyum (Mg),Çinko (Zn), Manganez (Mn) ve Demir (Fe) domateste eksiklikleri görülen elementlerdir.Bu elementlerin eksiklikleri bitkiler üzerinde gözle görülür belirtiler verdikten sonra tedavi güçleşmektedir.Bu nedenle ekilecek tarlanın toprak analizi veya gerekiyor ise yaprak analizi zamanında yapılmalı ve ona göre bir gübreleme periyodu uygulanmalıdır.
SAKSI VE AÇIK TARLA DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİNDE GÖRÜLEN BESLENME BOZUKLUKLARI
Yapraklar küçük kalır, açık yeşil ve sarımsı renk alır. Çiçekler olgunlaşmadan dökülür.
Azot noksanlığı: Yapraklar fazla geniş ve uçları aşağı doğru kıvrık olur.Meyveler güç olgunlaşır.
Azot fazlalığı: Yapraklar sert ve dik,koyu yeşil ve mavimsi yeşil bir renk alır.
Fosfor noksanlığı: Yapraklar koyu yeşil renkte olup yaşlı yapraklar griye çalan yeşil renktedir.Meyvelerde olgunlaşma düzensiz ve renk açık olur.Lekeli olgunluk görülür.
Potasyum noksanlığı: Çiçek burnu çürüklüğü görülür.
Kalsiyum noksanlığı: Yaşlı yapraklarda damarlar aralarında,kenarlardan başlayıp içe doğru ilerleyen sararma şeklinde kloroz görülür.Yapraklar gövdeye doğru sarkar.
Magnezyum noksanlığı: Genç yapraklarda sararma şeklinde klorozlar oluşur.
Demir noksanlığı: Boğumlar arası incelme normalin yarısı veya üçte biri oranında kısalmalar olması nedeniyle bitki bodur görünümdedir.Yaşlı yaprakların uçları yukarı doğru kıvrık görünümdedir.
Çinko noksanlığı: İnce damarlar arasında renk açılması olur.
Mangan noksanlığı: Genç yapraklar kalınlaşmış kırılabilir yapıda oluşurlar.kahverengi nekrorik lekeler vardır.
Bor noksanlığı: Yaprak uçları sararır ve nekrozlar oluşur.Simtomlar daha sonra yaprak kenarına ve orta damara doğru yayılır
Bor toksisitesi (fazlalığı)
Not: Saksı yetiştircileri bunları nereden bulurum derseniz çiflik gübresi kullanın içerisinde hepsi mevcut.Meşe külünde de potasyum var unutmayın.(Yanmış gübre olsun) .Bulabilirseniz leonardit gübreside harika olur. Humik asitte mineral alımını kolaylaştırır.
6.0 ve 7.0 arasında optimum bir pH seviyesi ile hafif asidik topraklarda iyi büyür. 6,5 ile 7,0 ayarına getirmek gerekir, Lütfen toprak pH bu aralıkta değilse, ayarlamalar yapmak, toprak pH değerini düşürmek için toprağa kükürt karıştırılır. Değerini yükseltmek için, toprağa kireç katılır.
Değerlendirin besin güçlü domates üretimi için gerekli bir hatta azot arasındaki denge, fosfor ve potasyum, tüm toprak test sonuçlarını kontrol edin. Eklemek gerek biliyorum çünkü besinleri değerlendirerek kendi toprağı hazırlamak uzun bir yol gidecek.
Azot: Domates için Azot sağlıklı ve yeşil yapraklar korumaya yardımcı olur. Sararmış yaşlı yapraklar ve tempolu büyümenin azot eksikliğini göstermektedir.
Azot organik gübre kaynakları: Yonca unu, kan unu, kompost, tüy unu, balık unu, baklagiller, yaprak kalıp.
Azot kaynakları inorganik: Amonyum nitrat, amonyum sülfat, susuz amonyak, kalsiyum nitrat, potasyum nitrat, sodyum nitrat, üre.
Fosfor: Fosfor domates, güçlü kök sistemleri geliştirmek hastalık direnç oluşturmak, meyve ve tohum oluşumunu yetiştirmek yardımcı olur. Yavaş, bodur büyüme ve kızarıklık sapları ve yaprakları bir fosfor eksikliği göstermektedir.
Fosfor iyi organik gübre kaynakları: kemik unu, kompost
İnorganik fosfor kaynakları: fosfat kaya, süper fosfat
Potasyum: Potasyum domates Bitkilerde büyümeyi ve hastalık direncini teşvik yardımcı olur. Zayıf bitki ve yavaş büyüme bir potasyum eksikliği göstermektedir. Daha ciddi durumlarda, yaprak irade kahverengi kenarları. Toprak değiştirme kolay bir yolu% 5 potasyum olan odun külü, eklemektir. En iyi oranı 300 metrekare yatağına yaklaşık 10-15 kilogram. Sonbahar veya kış aylarında odun külü atın.
Potasyum iyi organik gübre kaynakları: odun külü, granit tozu (aynı zamanda kaya potas denir) yavaş salan yaprak kalıp.
İnorganik potasyum kaynakları: potasyum sülfat, kum
Kompost: Kompost bozulmuş organik madde. Lütfen toprağı iyileştirmek için kendi besin özelliklerini yükseltmenin fantastik bir yolu. Kompost, toprak yapısını iyileştirir , besin tutma yardımcıları, sıkıştırmayı azaltır, solucan çeken, mikropları artırır ve hastalıklara karşı bitkileri korur.
Domates başarı sağlamak için yapabileceğiniz en önemli şeylerden biri, yeterince büyük bir kab kullanın. 1 m² en ideali ise 2 m² dir.(60 litrelik kabda olur) Kabların Drenay delikleri mutlaka olsun alt kısmına taş parçaları doldurabilirsiniz. Kabların temiz olmasına dikkat edin böcek larvaları olabilir. (temizlik için çamaşır suyu kullanın) Saksı toprağı için yavaş salınımlı gübre eklemeniz gerekir. 6 + saat tam güneş minimum değer ve 8 + saat çok daha iyidir. Bir delik kazmak bu şekilde gömmek zamanla toprak doldurmak bu şekilde boğaz köklenmesini sağlayarak mineral alımını üst düzeye taşınması sağlanır. Veya Aşağıdaki resimdeki gibi dikimi boğazın köklenmesi için dikim şeklidir.
PÜF NOKTASI
Sağlıklı domates fideleri elde etmenize yardımcı olacak. Hemen herkesin evinde bir aspirin mutlaka vardır. Yumurta ise günlük tüketimde beslenmemizin olmazsa olmazlarındandır. Yapmanız gereken çok basit. Kırdığınız yumurta kabuklarını atmayın. Satın aldığınız domates fidelerini toprağa ekmeden evvel aspirin ve yumurta kabuklarına ihtiyacınız olacak.
Aspirin, domates fidelerinizin bağışıklık sistemini geliştirmeye ve korumaya yardımcı olur. Yumurta kabukları ise zengin kalsiyum içerir bu da domates fidelerinizin sağlıkla büyümesini sağlar. Domates fideleriniz için hazırladığınız çukurların içine 3-4 adet yumurtanın kabuğunu ve aspirini koyarak fidelerinizi üzerine yerleştirin ve ekim işlemini tamamlayın.
Bahçe toprağı asla kullanmayın, hastalığa duyarlı olan domatese, zarar verebilir zararlı haşere ve bakteriler içerebilir. Bir çok amaçlı saksı toprağı mükemmel bir temel sağlar, ama aynı zamanda drenaj sağlamak ve ek beslenme sağlamak için eşit parçaya perlit, sfagnum turba yosunu ve kompost ile karıştırabilirsiniz. Kullandığınız herhangi bir kompost zararlı organizmaları öldürmek için yeterince yüksek sıcaklıklara ısıtılmış olduğundan emin olun.
Toprağa gübre karıştırın , sebze için güvenli bir ticari gübre kullanabilir, ya da soya unu, kan unu, kemik unu, yosun unu ve organik gübreleme bileşenleri karıştırabilirsiniz. Saksınız direkt güneş ışığına maruzsa sera için satılan %25-40 arası gölgelendirme bitki gelişimi için çok iyi olur. Böcekleri uzak tutmak için Domatesin yanında kadife çiçeği ekiniz. Domates için destek önemlidir herhangi bir yöntemle bitkinizi destekleyin.
Saksı dibine altlik koyacaksanız taşları saksının dibine değilde altlığa koyabilirsiniz. Saksının dibine de geçirgen süzgeç tela koymalısınız.
Domatesler sezon boyunca hastalıklara yakalanabilirler. Çeşitli böcekler daha siz domates almadan çiçeklerin dökülmesine meyvelerin hastalanmasına sebep olurlar. Bunun için dikimden ince ve sonra alacağınız bir kaç tedbir size kolay bir sezon yaşatır.
Ekim toprağınıza bakır ilave edin. Domates yapraklarına da havadan gelen bir çok mantar hastalığı vardır. Bitkinin yeşil kısımları beyaz bazen kurumuş gibi kahverengi izlerle kaplanır. Genelde bu durumla karşılaşmadan önce ve hastalık boyunca mantar ilacı tatbik ederek bitki kurtarılmaya çalışılır. Oysa sağlıklı toprakta gelişen bitkiler hastalıklara karşı dayanıklı olurlar. Bakır ilave etmek için mutlaka ziraatçınıza danışın. Belirtilen oranda toprağa kattığınız bakır sadece domateslerin değil, tüm bitkilerin sağlıklı yetişmesine imkan sağlayan hastalık öncesi aşı gibidir. Bakır değişik isimler altında satılsa da ziraatçilerin tamamında kolaylıkla bulunur.
Bir Başka püf noktası da Sulama yaparken sıçratmayın yapraklara topraktan hastalık geçebilir veya çürütebilir.
DOMATESTE GÜBRELEME PROGRAMI
Genel anlamda söyleyecek olursak; Azot(N) ›dal, Fosfor(P) ›döl, Potasyum ›bal demektir.
Yani azot bitkide dal, sürgün, yaprak gibi vejatatif aksamı geliştirmede, fosfor meyve bağlamada, potasyum ise lezzet aroma yönünden faydalı olmaktadır. Toprak analiz sonuçları ve tarım teşkilatlarının tavsiyeleri ile çiftlik gübresi ve fosforlu gübre taban gübresi olarak verilmektedir.
Fide dikiminden itibaren iyi yanmış çiftlik gübresi, tüm üretim boyunca azotlu gübreler, meyveler fındık büyüklüğünü aldıktan sonra haftalık dönemlerle potasyumlu gübreler verilmelidir.
SIRIK DOMATES ÇEŞİTLERİNDE GÜBRELEME PROGRAMI
TABAN GÜBRELEMESİ: 800 Kg/Da Organik Kompost, 50 Kg/Da Magnezyum Sülfat, 100 Kg/Da 5:11:22 Oranında gübre (Potasyum Sülfat ve Diamonyum Fosfat Gübrelerinin karışımı ile kolayca elde edilebilir)
DİKİM — İLK SALKIM ARASI: 1:1:1 oranında gübre. Günde Dekara 100-150 gram Azot Gelecek Şekilde hesaplanmalıdır. (Yani, saf madde olarak100-150 gram Azot, 100-150 gram Fosfor ve100-150 gram potasyum)
İLK SALKIM — 4.SALKIM ARASI: 1:0.5:2 oranında gübre. Günde Dekara 200-300 gram Azot Gelecek Şekilde hesaplanmalıdır. (Yani saf madde olarak 200-300gram Azot, 100-150 gram Fosfor ve 400-600 gram Potasyum)
SALKIM –TEPE KESME ARASI: 1:0.5:2 oranında gübre. Günde Dekara 400-600 gram Azot Gelecek Şekilde hesaplanmalıdır.(Yani saf madde olarak 400-600 gram Azot, 200-300 gram Fosfor ve800-1200 gram Potasyum)
TEPE KESME — İLK HASAT ARASI: 1:0:2 oranında gübre. Günde Dekara 300-400 gram Azot Gelecek Şekilde hesaplanmalıdır.(Yani saf madde olarak 300-400gram Azot, 600-800 gram Potasyum)
HASAT SÜRESİNCE: 1:0:2 oranında gübre. Günde Dekara 200-300 gramA zot Gelecek Şekilde hesaplanmalıdır.(Yani saf madde olarak 200-300gram Azot ve 400-600 gram Potasyum)
AZOTLU GÜBRELERDE; NİTRAT / AMONYUM ORANI 3 / 1 OLMALIDIR. MİKRO ELEMENTLER DİKİM SONRASINDA OLABİLDİĞİNCE ERKEN VERİLMELİDİR.
Demirhariç, Magnezyum, Çinko, Manganez gibi diğer iz elementler yapraktan verilmelidir. Magnezyum40-50 ppm. Kalsiyum80-120 ppm. Seviyesinde tutulmalıdır. Enuygun toprak pH’sı 6 – 6,5 arasındadır.
YER DOMATES ÇEŞİTLERİNDE GÜBRELEME PROGRAMI
TABAN GÜBRELEMESİ: 30 Kg. / Da. Potasyum Sülfat, 25 Kg. / Da. DAP (Diamonyum fosfat), 10 Kg. / Da. Amonyum Sülfat
ÜST GÜBRELEME: (3-4 kısma bölünerek), 40 Kg. / Da. Amonyum Nitrat, 10 Kg. / Da. Potasyum Nitrat
Domateste üst gübreleme zamanları aşağıdaki tabloda verilmiştir:
1. hafta
15 kg Amonyum Nitrat
15 kg Potasyum Nitrat
2. hafta
15 kg Amonyum Nitrat
15 kg Potasyum Nitrat
3. hafta
15 kg Amonyum Nitrat
15 kg Potasyum Nitrat
4. hafta
30 kg Potasyum Nitrat
5. hafta
15 kg Amonyum Nitrat
15 kg Potasyum Nitrat
6. hafta
30 kg Potasyum Nitrat
Bundan sonra hasat sonuna kadar her hafta 15 kg amonyum nitrat, 15 kg potasyum nitrat gübresi verilmelidir. Bitkinin mikroelement ihtiyacını karşılamak için mikroelement ağırlıklı yaprak gübreleri kullanılmalıdır. Bir önceki yıl mikroelement noksanlıkları görülmüşse buna özellikle dikkat etmek gerekir.
