Hasat Dergisi Hasat Dergisi
İlgili haberler
Tarım Kredi, 1 milyon 100 bin çiftçi ortağına sattığı gübreyi, rekabet ortamı sağlanmadan ihalesiz bir şekilde ‘Bayilik Sözleşmesi’ adı altında sadece Gübretaş’dan tedarik ediyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, çiftçinin aleyhine olan Bayilik Sözleşmesi ile ilgili hiçbir inceleme yapmazken, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ile Rekabet Kurumu’nun da rekabet ortamını bozan, 1 milyon 100 bin çiftçi ortağının ucuz gübre alımını engelleyen ve hiçbir kamu yararı bulunmayan Bayilik Sözleşmesine karşı sessiz kalmaları dikkat çekiyor.
ÇİFTÇİYE DEĞİL BİR AVUÇ MUTLU AZINLIĞA HİZMET EDİYOR!
Gübretaş’ın ürettiği gübrelerin yanında üretmediği yaklaşık 1 milyon ton gübrenin bile Bayilik Sözleşmesi adı altında ihalesiz bir şekilde Gübretaş’tan alınması bu sözleşmenin, çiftçiden ziyade Gübretaş’da bir avuç üst düzey yönetici ile hisse senedi sahiplerinin çıkarına hizmet ettiğini de açıkça gözler önüne koyuyor.
Milli Gazete’den Sadettin İnan’ın haberine göre, Tarımda çiftçinin en önemli girdisi olan gübrede Tarım Kredi Kooperatifleri ile Gübretaş arasında imzalanan bayilik sözleşmesi çiftçiye pahalıya mal oldu. Tarım Kredi’nin çiftçi ortaklarına sattığı gübre, rekabet ortamı sağlanmadan, ihalesiz bir şekilde tek taraflı sadece Gübretaş’tan tedarik edilirken, bu sistemden dolayı çiftçi göz göre göre pahalı gübreye mahkûm bırakılıyor.
Çiftçi, pahalı gübre kullanmaya mahkum bırakılırken, yöneticiler ‘Çift koltuklu Bayilik Sözleşmesi’nin sefasını sürüyor. Bayilik Sözleşmesi ile yöneticiler bütün sorumluluktan kendisini kurtarırken, Gübretaş’ın maliyeti de ekstrandan çiftçinin sırtına yükleniyor.
GÜBRETAŞ’I GÜBREDEN ANLAMAYAN YÖNETİCİLER YÖNETİYOR
Tarımda çiftçinin en önemli sorununun girdi maliyetlerinin yüksekliği oluştururken, çiftçiyi pahalı gübre kullanmaya mahkûm bırakan sistemin hiçbir şekilde sorgulanmaması dikkat çekiyor. Gübretaş, bu sistem sayesinde hiçbir rekabet ortamı sağlanmadan ihalesiz bir şekilde Türkiye gübre piyasasının yüzde 30’unu kontrol ederken, Tarım Kredi ve Gübretaş’a siyaseten atanan ve gübreden anlamayan yöneticiler de bunun sefasını sürüyor.
EN PAHALISI GÜBRETAŞ!
Gübre fiyatları karşılaştırıldığında bütün ürünlerde Gübretaş’ın diğer firmalara göre pahalı olduğu görülüyor. Türkiye genelinde yaygın bir dağıtım ağı bulunan ve yıllık yaklaşık 2 milyon ton gübre satan Gübretaş’ın maliyetlerinin yüksek olması dikkat çekerken, Tarım Kredi’nin Bayilik sözleşmesi adı altında çiftçi ortaklarını yüksek maliyetli gübreye mecbur bırakılması manidar bulunuyor.
YÖNETİM GÖREVİNİ YAPMIYOR GENEL MÜDÜR SEFASINI SÜRÜYOR
Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Yönetim Kurulu’nun mevzuatına göre gübre tedariki yönetim kurulunun görev alanı ve yetkisinde bulunuyor. Yönetim Kurulu’nun rekabet ortamı sağlanarak gübreyi doğrudan piyasadan ihale yöntemiyle en az yüzde 20 daha ucuz tedarik etme imkanı varken, bu yapılmayarak Bayilik Sözleşmesi adı altında ihalesiz bir şekilde tek bir firmadan alınıyor.
KAMU YARARI BULUNMAYAN SÖZLEŞME 2023 YILINA KADAR UZATILDI
Rekabet ortamı sağlamayan, tekelci bir piyasa neden olan Bayilik Sözleşmesi, kurumun ve çiftçinin aleyhine sonuç doğurmasına rağmen 2019 yılında sessiz sedasız yenilenerek 2023 yılına kadar uzatıldı. Yenilenen sözleşmeyle birlikte 1 milyon 100 bin kooperatif ortağı çiftçi, gübrede tek bir tedarikçi firmaya mahkum edilirken, burada nasıl bir kamu yararı gözetildiği ise merak ediliyor.
SPK ve REKABET KURUMU NEDEN GÖREVİNİ YAPMIYOR?
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ile Rekabet Kurumu’nun, rekabet ortamını bozan, 1 milyon 100 bin çiftçi ortağının ucuz gübre alımını engelleyen ve hiçbir kamu yararı bulunmayan Bayilik Sözleşmesine karşı sessiz kalmaları da dikkat çekiyor. Bayilik sözleşmesi kapsamında Tarım Kredi Kooperatiflerinin Gübretaş’a nasıl bir finansal destek sağladığı bilinmezken, bununla ilgili Kamu Aydınlatma Platformuna da hiçbir açıklama yapılmaması dikkat çekiyor. Bu durum borsaya açık olan hisse senetlerinde manipülasyon tehlikesini gündeme getirirken, SPK’nın da bu manipülasyon tehlikesine karşı nasıl bir önlem aldığı da bilinmiyor.
ÜRETMEDİĞİ GÜBRELER BİLE GÜBRETAŞ’TAN ALINIYOR
Gübretaş’ın ürettiği gübrelerin yanında üretmediği yaklaşık 1 milyon ton gübrenin bile Bayilik Sözleşmesi adı altında ihalesiz bir şekilde Gübretaş’tan alınması yapılan sözleşmeyi tartışmalı hale getiriyor. Bu durum doğrudan maliyetleri artıran bir unsur oluştururken, asli görevi çiftçi ortaklarına ucuz girdi temin etmekle görevli olan Merkez Birliğinin Ana sözleşmesine de açıkça aykırılık teşkil ediyor. Üretmediği gübrenin bile Gübretaş’tan alınması, ‘Bayilik Sözleşmesinin’ çiftçinin çıkarını korumaktan ziyade Gübretaş’ta bir avuç üst düzey yönetici ile hisse senedi sahiplerinin çıkarına hizmet ettiğini gösteriyor.
YÖNETİCİLER HEM ALICI HEM SATICI KONUMUDA
Diğer yandan bayilik sözleşmesinde tarafların hem alıcı hem de satıcı yani aynı anda iki tarafı da temsil etmesi bu sözleşmeyi başka bir açıdan yine tartışmalı hale getiriyor. Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürü aynı zamanda Gübretaş’ın da Yönetim Kurulu Başkanı koltuğunda oturuyor. Genel Müdürün dışında Tarım Kredi’den iki genel müdür yardımcısı da Gübretaş Yönetim Kurulunda bulunuyor. Bu durum Gübretaş açısından SPK Mevzuatında yer alan kurumsal yönetim ilke ve kurallarına açıkça aykırılık teşkil ederken, çıkar çatışmasını da gündeme getiriyor. Bu çıkar çatışmasında çiftçinin mi yoksa şirketin dolayısıyla hisse senedi sahiplerinin çıkarı mı korundu? Sorusu akıllara geliyor.
ÇİFTÇİ PAHALI GÜBRE KULLANIRKEN HİSSE SAHİPLERİ KÖŞEYİ DÖNDÜ!
Çiftçi pahalı gübreye mahkûm edilirken, borsada Gübretaş hisselerinin 6 ay içinde 3 katından fazla artması Bayilik Sözleşmesinin kime hizmet ettiğini de gözler önüne seriyor.
HUZUR HAKKI ÜCRETLERİNE KIYAK ARTIŞ YAPILMIŞTI!
Bayilik sözleşmesinde aynı anda iki tarafı da temsil eden üst düzey yöneticilerin Gübretaş’taki huzur hakkı ücretlerine geçtiğimiz Mayıs ayında kıyak bir artış yapılmıştı. Gübretaş’ta huzur hakkı ücretleri her yıl yüzde 25 seviyesinde artırılırken, geçtiğimiz yıl Yönetim Kurulu Başkanı ve yönetim kurulu üyelerinin ücretlerinin yüzde 100’e yakın artırılması dikkat çekmişti.
DÜNÜR OLDULAR!
Diğer yandan Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği eski Yönetim Kurulu Başkanı Selahattin Külcü, Gübretaş Yönetim Kuruluna atanmıştı. Merkez Birliği Genel Müdürü ve aynı zamanda Gübretaş Yönetim Kurulu Başkanı olan Fahrettin Poyraz’ın görevini sürdürdüğü dönemde yapılan bu atama başlangıçta çok dikkat çekmese de, yakın zamanda Selahattin Külcü ile dünür olması bu atamanın objektif kriterlerden ziyade özel çıkarlara göre yapıldığını gösteriyor. Bu durum, borsaya açık Gübretaş’ta yönetim kurulu üyelerinin nasıl belirlendiğini de gözler önüne koydu.
