2090 SAYILI TABİİ AFETLERDEN ZARAR GÖREN ÇİFTÇİLERE YAPILACAK YARDIMLAR HAKKINDA KANUN UYGULAMALARI
İŞİN TANIMI / AMACI:
Bu Kanun ve Yönetmelik kapsamında; ülkemizde meydana gelen tabii afetlerden (5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu kapsamı dışında kalan) tarımsal varlıkları belli bir oranda zarar gören veya yok olan, üretme imkanları önemli ölçüde bozulan çiftçilere ve üreticilerin kurmuş oldukları kooperatiflere, karşılıksız yardım yapmak üzere, gerekli iş ve işlemler yerine getirilmektir.
TARİHÇE:
Ülkemizde konuyla ilgili olarak ilk çalışmalar 1977 yılında başlamış ve 20/06/1977 Tarih ve 15987 sayılı Resmi Gazetede ”2090 Sayılı Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında Kanun” yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Ayrıca Bakanlar Kurulunca 5/7/2006 tarih ve 2006/10857 karar sayılı ”Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkında Yönetmelik” 27/08/2006 Tarih ve 26272 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
1977-1996 yılları arasında bu kanun için ödenek aktarılmamıştır.
1996-2002 yılları arasında bu kanun kapsamında sadece hayvan kayıpları karşılanmıştır.
03/07/2001 tarihinde 5254 Sayılı “Muhtaç Çiftçilere Ödünç Tohumluk Verilmesi Hakkında Kanun” yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu tarihten itibaren çiftçilerin hayvan ve bitkisel afet zararları “2090 sayılı Kanun’dan” karşılanmaya başlanmıştır.
YAPILAN ÇALIŞMALAR:
Ülkemizde meydana gelen afetler; İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerimizin tarafından afet sonrası düzenlenerek Bakanlığımıza gönderilen afet ihbar ve bilgi notları vasıtasıyla izlenmektedir. Meydana gelen afetin nevi, tarihi, etkilenen çiftçi sayısı ve etkilenen alan, ürünler ve hayvan sayıları ile etkilenme oranına ilişkin bilgiler, afet veri tabanına işlenmektedir.
Bu afet veri tabanından, ülkemiz genelinde meydana gelen afetlerden etkilenen çiftçi sayısı, köy sayısı ile etkilenen ürünler ve alan miktarları ile ilgili elde edilen notlar, bilgilendirilmek üzere makama arz edilmektedir. Ayrıca üreticilerin kredi borçlarının ertelenmesine de imkan sağlayabilmek amacıyla, meydana gelen afetlerden etkilenen çiftçi sayısı ve üretim alanlarından, belirli periyotlarda Hazine Müsteşarlığının da haberdar edilmesi sağlanmaktadır.
5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu kapsamı dışında kalan afetler nedeniyle, tarımsal varlıkları %40’ın üzerinde zarar gören, bu zararlarını tarım ve tarım dışı diğer gelirleri ile karşılayamayacak durumda olan, kredi kuruluşlarından bu zararını karşılayacak borç ve tazminat alma imkanı olmayan, zarar ve ziyanı herhangi bir surette karşılanmamış olan ve yıllık gelir toplamının, yıllık asgari ücret brütünün 3 katına eşit ve altında olduğu İl Hasar Tespit Komisyon Kararı ile belirlenen çiftçilere, zarar oranlarının %70’i nisbetinde karşılıksız nakdi yardım yapılmaktadır. Bu amaçla İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerince gönderilen İl Hasar Tespit Komisyonu Kararları incelenerek, ödemelerin Kanun ve Yönetmelik esaslarına uygun olması sağlanmaktadır.
Yönetmelik esaslarına uygun alınmış komisyon kararları için Makam onayı alınmaktadır. Alınan Makam onayı ile birlikte yardım yapılacak il defterdarlığına, afet tertibinden ödenek aktarılması için, Destekleme Daire Başkanlığı bilgilendirilmektedir.
2090 Sayılı Kanun uygulamaları ile ilgili olarak; vatandaşlardan, kurum ve kuruluşlardan gelen başvuru ve şikayetler değerlendirilerek, sonuçlandırılmaktadır.
TBMM’den gelen yazılı sözlü soru önergeleri cevaplandırılmakta, bu Kanunla ilgili değişiklik yapılmasına dair Kanun Tekliflerine görüş verilmektedir.
DEVAM EDEN ÇALIŞMALAR:
Ülkemizde meydana gelen afetlerin, afet veri tabanına işlenerek izlenmesine devam edilmektedir.
2090 Sayılı Kanun kapsamında 2015 yılında 6 ilde 280 çiftçi ailesine 1.893.472 TL karşılıksız yardım yapılmak üzere afet ödeneği aktarılmış olup, 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu Kapsamı haricindeki afetlerden zarar gören çiftçilere karşılıksız nakdi yardım yapılmak üzere, gerekli iş ve işlemlere devam edilmektedir.
2015/7510 sayılı Bakanlar Kurulu kararı çerçevesinde ülke genelinde meydana gelen afetlerden etkilenen 82.871 üreticinin, kredi borçlarının ertelenmesi için alınan İl/İlçe Hasar Tespit Komisyonu kararları, Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerine intikal ettirilerek, borç ertelenmesi sağlanmaktadır.
HEDEFLER:
Ülkemizde meydana gelebilecek, Tarım Sigortaları Kanunu kapsamı dışındaki doğal afetler sonucu etkilenebilecek tarım alanlarının ve üreticilerin zararları karşılanarak, sürdürülebilir tarım için gerekli çalışmalara devam edilecektir.