Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Mayıs ayı üretici–market fiyatlarını, girdi maliyetlerindeki değişimleri ve 1 Haziran Dünya Süt Günü ile ilgili görüşlerini video basın açıklamasıyla paylaştı.
Mayıs ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkının en çok yüzde 283 ile sivri biberde görüldüğünü belirten Bayraktar, bu durumu detaylı rakamlarla açıkladı. Sivri biberdeki farkı yüzde 278 ile kuru soğan, yüzde 217 ile kuru fasulye, yüzde 213 ile nohut ve yüzde 203 ile kuru incirin izlediğini vurguladı. Sivri biber ve kuru soğan fiyatlarının markette üretici fiyatının 3,8 katına, kuru fasulye 3,2 katına, nohut 3,1 katına ve kuru incir ile kabak 3 katına satıldığını belirtti. Örneğin, üreticide 13 lira olan sivri biberin market fiyatının 49 liraya, 5 lira olan kuru soğanın 19 liraya, 33 lira olan kuru fasulyenin 105 liraya yükseldiğini ifade etti. Mayıs ayında fiyatı en çok artan ürünün hem üreticide hem markette limon olduğunu, buna karşın fiyatı en çok düşen ürünün ise sivri biber olduğunu söyledi.
Market fiyatları
Mayıs ayında incelenen 36 üründen 17‘sinde fiyat artışı, 19‘unda ise düşüş yaşandı. En fazla artış yüzde 22 ile limon ve elmada görülürken, bu ürünleri yüzde 8 ile kuru üzüm, yüzde 6 ile kuru kayısı ve maydanoz takip etti. Öte yandan, markette en fazla fiyat düşüşü yüzde 49 ile sivri biberde yaşandı. Bu düşüşe yüzde 39‘la salatalık, yüzde 36 ile kabak ve yüzde 34,5 ile patlıcan eşlik etti. **Üretici fiyatları:** Mayıs ayında üreticideki fiyat değişimlerine bakıldığında, toplam 28 üründen 8’inin fiyatında artış gözlemlenirken, 13’ünde fiyatlar geriledi ve 7 üründe sabit kaldı. Üreticide en çok düşüş yüzde 72 ile sivri biberde yaşanırken; onu yüzde 53 ile kabak, yüzde 41 ile patlıcan ve yüzde 36 ile kuru soğan takip etti. En fazla artış ise yüzde 112,5 ile limonda görüldü. Limonun ardından fiyat artışında yüzde 25 ile havuç, yüzde 17 ile kuru kayısı ve yüzde 13 ile marul yer aldı.
Fiyat değişim nedenleri
Limondaki fiyat artışını bayram yaklaşırken talep artışına bağlayan Bayraktar, havuçta hasadın bitmesiyle birlikte depolama maliyetinin fiyatları artırdığını ekledi. Marul ve maydanozda arzın azalması nedeniyle fiyatların yükseldiğini belirtti. Kayısıda ise yaşanan zirai dondan kaynaklı üretici fiyatları yükseldi. Bu dönemde sivri biber, kabak, patlıcan, domates ve salatalıktaki fiyat düşüşleri tarladan gelen ürün arzının artmasına bağlandı. Kuru soğanda ise ekim alanlarının genişlemesiyle rekoltenin yükselmesi fiyatları düşürdü.
Girdi maliyetlerindeki değişimler
TZOB’un girdi piyasalarından aldığı verilere göre Mayıs ayında Nisan‘a kıyasla çeşitli gübre türlerinde fiyat artışları görüldü. Amonyum sülfat gübresi yüzde 4,9; üre gübresi yüzde 2,3; DAP gübresi yüzde 0,8 ve kompoze gübre (20.20.0) yüzde 0,7 oranında yükseldi. Buna karşın amonyum nitrat gübresi yüzde 0,5 oranında düştü. Yıllık bazda ise üre gübresi yüzde 46,2; DAP gübresi yüzde 36,9; amonyum nitrat gübresi yüzde 33 ve kompoze gübre (20.20.0) yüzde 31,4 oranında arttı. Amonyum sülfat gübresi de yıllık bazda yüzde 28,6 artış kaydetti.
Foreks