Hasat Dergisi Hasat Dergisi
İlgili haberler
Kil minerallerinin çok büyük ve karmaşık bir mineral dizisine sahip olmaları, içeriklerindeki yabancı maddelerin varlığı, oluşum yeri ve özelliklerinin değişik oluşu gibi parametrelerden dolayı birçok şekilde sınıflandırılmaktadırlar. Genelde bu sınıflandırmalar aşağıda verildiği gibidir. Killerin ekonomik değeri, içerdiği kil ve kil dışı minerallerin çeşidi, oranı, kimyasal bileşimi ve rengine bağlı olarak değişmektedir. İçerdikleri minerallerin oran ve bileşimlerine bağlı olarak killerin renkleri gri, pembe, yeşil, beyaz, kahverengi tonlarında olabilirler. Volkan tüflerinin aşınmasıyla oluşan killer, gözenekli ve su çekici yüzeye sahip minerallerdir.Tabakaları arasına çeşitli organik ve inorganik moleküllerin girmesi yanında iyon değişimi ile değişik katyonların sokulması sonucu farklı fizikokimyasal özelliklere sahip teknolojik ürünler elde edilebilmektedir.
Gözenekli yapıya sahip olan killerin kullanım alanları inşaat endüstrisinden kağıt ve petrokimya endüstrisine; radyoaktif atıkların ve atık suların temizlenmesi; seramik ve çimento üretiminden bitkisel yağ, bira, şarap ve meyve suyu ağartmaya; diyafram, elektrot, deterjan, ilaç, sabun, katalizör, lastik ve plastik üretimi gibi çok geniş alanları kapsamaktadır[7]. Asit aktivasyonu, termal işlem, iyon değişimi, hidrotermal işlem ve adsorpsiyon gibi yöntemlerle killerin mineralojik, reolojik, adsorplama ve kimyasal özellikleri istenilen doğrultuda değiştirilerek ileri teknoloji malzemeleri üretilmektedir[8].
Bir kil mineralinin, yapısına su aldıkça genişleme göstermesine “şişme” denir. Kil mineralinin fiziksel hali; su aldıkça katı halden (susuz) hidratlaşmış, yarı-katı plastik, jel ve süspansiyon hallerine sırayla dönüşme göstermektedir[9,10,11]. Simektit-su sistemleri; tarımsal, çevresel ve endüstriyel alanların çoğunda büyük öneme sahiptir. Sızdırmazlık problemlerinin giderilmesi, baraj inşaatı döküm kalıbı hazırlanması, sondaj sıvılarının hazırlanması gibi mühendislik işlerinde kullanılmaktadır. Küresel kirleticilerin çevreye olan önemli zararlı etkilerden dolayı kil minerallerinin tarımda kullanım alanları genişlemiştir. Özellikle organik olarak yetiştirilen ürünler için İyi Tarım Uygulamaları (GAPS) fikri ortaya konulmuştur. Bu bağlamda Partikül Film Teknolojisi
(PFT) gibi birkaç inovatif teknoloji, tarım bilimcileri tarafından geliştirilmiştir. Bunlar, hastalıklar, böcekler, güneş yaralanmaları, donma zararları ve meyvenin gelişimini tamamlayan renk, karbon asimilasyon oranı gibi hasat öncesi ve sonrası meyve kalitesini etkileyen zararları azaltmak için özel olarak formüle edilmiş sıvı formulasyonlardan oluşan, kimyasal olarak inert kil ya da kil mineral partiküllerinden oluşurlar. Son yirmi yılda çeşitli film teknolojisinin geliştirilmesi üzerinde önemli sayıda araştırma yapılmıştır. Ayrıca bahçe bitkileri ve çeşitli tarım bitkileri üzerindeki etkileri de araştırılmıştır. Bu makalede kil mineralleri ve tarımda uygulamaları ile ilgili bilgiler verilmektedir.
- Partikül Film Teknolojisi (PFT) ve Kullanımının Tarihsel Serüveni
Bahçe bitkilerinin üretiminde kullanılan pestisitlerin kalıntılarının zararlı etkileri ile ilgili tüketicilerin farkındalığının artması ile sadece tüketici sağlığı için değil, aynı zamanda çevre sağlığı için artan endişe toksik kimyasalların kullanımını azaltmada yardımcı olabilecek bazı alternatifler için önemliı çalışmalar yapılmıştır. İyi tarım uygulamaları GAPs (Good Agricultural Aplications) bu sorunların önlenmesi için partikül film teknolojisinin kullanımını tavsiye etmiştir. Bu partikül film teknolojisi ürünleri kimyasal olarak inert mineral partiküllerinin sıvı formulasyonlarından oluşmaktadır ve bunlar özel olarak formüle edilerek tarım ve bahçe bitkilerinde kaplama materyali kullanılarak koruma görevi görmektedir. Bu partikül filmler çeşitli temel fiziksel özellikleri sayesinde tarla bitki ürünlerinin verimini ve sentezini arttırırken aynı zamanda onların bitkilerdeki böcek ve bitki patojen hasarını azaltmaktadır
Doğada birçok hayvan; yaygın olarak üzerlerinde beslenme amacıyla sokup emen yumurta bırakan veya ısıran böceklerden ve bu böceklerin parazitlerinden kendilerini korumak için “ toz banyosu “almaktadırlar. Toprak tozları aynı zamanda ilk insanlar, memeliler ve kuşlar tarafından böcek sokmalarını (ısırmalarını) önlemek için kullanılmıştır Antik çağlarda; bitumenin (Anadoluda harç veya çimento olarak
| Minerolojik Özelliklerine Göre
Killer |
Yapılarına Göre Killer | Kimyasal içeriklerine
Göre killer |
Fiziksel Özelliklerine Göre
Killer |
| • Kaolin Grubu
•Smektit (Montmorillonit) Grubu • Mika Grubu • Klorit Grubu • İllit Grubu •Attapulgit Grubu |
• Amorf Grup
• Kristal Grup |
•Alüminyum içerikli
•Boksit içerikli •Silikat içerikli •Demir içerikli •Kalsit içerikli •Karbonat içerikli |
• Plastik özelliğine
• Tane boyutuna • Refrakter özelliğine • Renk özelliğine göre |
Killerin Sınıflandırılması
kullanılan bir tür asfalt) yanında elemental kükürt veya sülfür bileşikleri kullanılarak ağaç ve bağlardan böcekleri uzaklaştırmak için sülfür dumanı şeklinde kullanım şekilleri vardır[18].İlk zamanlarda; Çinde zararlılardan bitkileri korumak için diatomlu toprak kullanılmıştır[19]. O zamandan beri çeşitli minerallerin zirai alanda zararlıları kontrol etmek için kullanımı (Avrupa’da 1699’da arsenik ve arsenik tuzları karınca yemlerine katılmıştır) artmaya başlamıştır[20].
M.S I. Yüzyılda ise toz haline getirilmiş kireç taşı (kalsiyum karbonat) böcek zararlılarını uzaklaştırmak için tahıl alanlarında kullanılmıştır. Hidrate kireç ve sülfür karışımı; ilk dönem tarımsal üretim sistemlerinin en sık kullanılan insektisit ve fungusitlerinden biri olmuştur[21]. Çeşitli tarla ve bahçe bitkilerini böcek zararından korumak için tek başlarına veya kombinasyonları halinde kullanılmışlardır. Ayrıca; kimyasal olarak reaktif hidrate kireç ve sülfür, bağlar ve ağaçları hastalık ve böcek zararından korumak için boyama veya yıkama olarak odun külü, keten tohumu yağı, sabun ve inek gübresi ile uygulanmıştır. 1500’lü yılların sonundan1800’li yıllara kadar ev, tahıl depoları ve bitkilerin böcek zararlılarına karşı sönmüş kireç bireysel mineral uygulamalarının yerini alarak ve popüler hale gelmiş ve ağaçlarda bir fumigant olarak kullanılmıştır. Böylece; daha eski zamanlarda kolayca hazırlandığı için, böcek ve hastalık kontrolü için ana malzemeler olarak kireç-sülfür, sönmüş kireç ve sülfür kullanılmıştır [Ca(OH)2] ve yanmış kireç [CaO] kullanılmıştır. Sülfür-kireç kombinasyonu 18. Yüzyılın sonlarında ise bireysel mineral uygulamalarının yerini alarak ve popüler hale gelmiş ve ağaçlarda bir fumigant olarak kullanılmıştır. Böylece; daha eski zamanlarda kolayca hazırlandığı için, böcek ve hastalık kontrolü için ana malzemeler olarak kireç-sülfür, sönmüş kireç ve sülfür kullanılmıştır[12]. 1920’li yıllarda ise sıvı ilaçlama ile kıyaslandığında toz uygulamaların kullanımı iş ekonomisi, iyi bir bitki örtüsü, tozlama işlemlerinin kolaylığı ve hızı açısından böcek kontrolünde sıvı ilaçlamalara tercih edilmiştir[22,23]. Böcek öldürme amaçlı kullanılan tozlara artan ilgi ile kendi kendini temizleyen kimyasal olarak aktif sodyum florid ve boraks partikülleri önerilmiştir(yutulan tozlar ölüme yol açmaktadır). 1930’larda; kendi kendini temizleme işlemi sırasında yutulduğunda böceklere karşı toksik etki gösteren bazı inert tozlar tespit edilmiştir.
İnsektisidal tozlar; ilk olarak 1940 yıllarında böceklere karşı kullanılmıştır.DDT’nin en iyi taşıyıcıları olarak alüminyum oksit(Al2O3) veya silika oksit (SiO2) gibi aşındırıcı tozların bulunduğunu bildirmişlerdir[21].
Böcek kontrolünde inert tozlara olan ilginin artmasıyla, 1970’e kadar kullanılan füme silikalar ve silika aerojeller gibi sentetik bileşiklere karşı mineraller kullanılmaya başlanmıştır. 1970’ten sonra mineral parçacıkları üzerine yapılan çalışmalar, trips [28] ve afit vektörleri[29] tarafından yayılan bitki viral hastalıklarını önlemek için beyaz-yıkama ilaçlamaları olarak minerallerin kullanımı ve mikrobiyal ajanlar ya da sentetik pestisitler için taşıyıcı olarak kullanılmıştır.
Beyaz kaplamalar, bitki örtüsünü ve bitkiyi çevreleyen toprağı kaplamak üzere tasarlanmıştır. Ayrıca, yapışkanlık ve yayılım sağlayan ajanların kaolin, bentonit ve attapulgit gibi bileşiklere eklenmesi ile oluşmaktadırlar [34,35,36]. Bu yaklaşım başarılı görülmüştür fakat bahçe bitkilerinin birkaç viral hastalığın yayılımına neden olan bazı vektörler olan afitleri itmekle sınırlı olmuştur. 1980’lerde kaolin bazlı püskürtme malcı geliştirilmiştir ve turunçgillere karşı etkisi olduğu ispat edilmiştir[35]. Böcek kontrolü için beyaz kaplamalar daha da popülerleştirilmiştir ve ‘Sun Shield’, ‘Cocoon’, ‘Parasol’, ‘Purshade’, ‘Screen’, ve ‘Eclipse’ gibi birkaç partikül filmin gelişmesine kadar pek ilgi görmemiştir. Bu da partikül filmlerin tarımla ilgili faaliyetlerde kullanımına yeni olanaklara yol açmıştır
- Partikül Filmlerinin Etki Şekilleri Ve Tarımda Kullanım Olanakları
- Partikül Filmlerin Uygulama Teknikleri Uygulama Metodu, Oranı ve Zamanı
Filmin aktif maddelerine ve kaplanacak bitki yüzeyi miktarına bağlı olarak partikül filmlerin uygulama oranı değişmektedir. Sun Shield için; istenilen etkiyi elde etmek için ve püskürtülecek bitkiye bağlı olarak genellikle ha başına 5 kg kullanılması önerilmektedir[16]. Yeterli püskürtme hacmi damla damla akıp gitmemesi için ve iyi kapsama alanı elde etme açısından önemlidir. İyi bir kaplama elde etmek için iki veya daha fazla uygulama her zaman gerekli olmaktadır. Armut psillası gibi zararlılara karşı optimum performans eldesi için partikül filmi yaprakların her iki tarafına uygulanmalıdır. Meyve ağaçlarına uygulama, meyve, kabuk ve yaprağın her iki tarafını kaplayacak şekilde yeterli hava türbülansı sağlayan yüksek basınçlı spreyler ya da ince püskürtme basınçlarında yapılabilmektedir[12]. Uygulanmasında dikkat edilecek ilk husus hava sıcaklığıdır. Parçacık filmler; zararlı populasyonu artmadan ve yüksek sıcaklıklar oluşmadan önce
uygulanmalıdır. Eğer yoğun yağmur veya yağış var ise büyümenin her aşamasını kontrol etmek amacıyla iki haftada bir tekrarlanmalıdır.
Doğru uygulama zamanı korumanın optimize edilmesi açısından önemlidir. Optimum etkinlik için bu partikül filmler koruyucu programda kullanılmalı ve
böcekler görülmeden bitki yüzeyinde kaplama alanı oluşturulmalıdır
Su bazlı partikül emülsiyonları için ilk uygulama (ör. Sun Shield), böcek populasyonu görülmeden başlamalıdır. Daha sonraki uygulamalar için uygulama aralığı ve zararlıların türü göz önüne alınmalıdır
Meyve ve Sebze Alanlarında Partikül Filmlerin Uygulama Miktarı ve Süresi
| Bitki | Partikül filmin uygulanma sıklığı | Hedef zararlı |
| Elma, armut | Ağaç uygulaması, 7-10 gün aralıklı | Elma testereli arısı (Hoplocampa testudinea),
armut psillası, Ağaç zararlıları |
| Çekirdekli meyveler | 3-4 uygulama, 5-7 gün aralıklı | Japon böceği (Popillia japonica) |
| Etli ve zarlı kabuksuz meyve | 2-3 ilaçlama, 7-14 gün aralıklı | Böğürtlen-kurtçuk, psilla, çekirge |
|
Turunçgil |
Çiçeklenmeden önce 2 kez ilaçlama, 5-7 gün aralıklı ve çiçeklenmeden sonra 2 kez ilaçlama 7-14 gün
aralıklı |
Trips, yaprak bitleri, psillidler |
| Üzüm | 1-3 uygulama, 7-14 gün aralıklı | Trips, yaprak bitleri |
| Ceviz | 2 kez ilaçlama, 4-14 gün aralıklı | Yaprak bitleri |
| Bakla Sebzeleri | 2 kez ilaçlama, 7-14 gün aralıklı | Yaprak böcekleri (Chrysomelidae), çekirge, |
| Yumru köklü sebzeler | 2 kez ilaçlama, 7-14 gün aralıklı | Yaprak biti |
| Meyve, sebze | 2 kez ilaçlama, 7-14 gün aralıklı | Böcekler, çekirge, trips |
| Soğanlı Sebzeler | 2 kez ilaçlama, 5-7 gün aralıklı | Trips |
| Yapraklı Sebzeler | 2 kez ilaçlama, 3-5 gün aralıklı | Çekirge |
| Kuşkonmaz | 2 kez ilaçlama, 7-10 gün aralıklı | Çekirge |
- Böcek Zararlılarına Karşı Etki Mekanizması ve Kullanım Olanakları
Parçacık filmleri meyve bitkileri üzerinde kullanıldığında, filmlerle kaplanan bitki dokularını zararlılara karşı görsel ve dokunsal olarak açık şekilde değiştirmektedir[16]. Dolayısıyla, partikül filmlerin ilk etki mekanizmalarından biri, bitkileri düşmanlara karşı farkedilemez kılan “konak kamuflajı” olarak görev yapmasıdır. Kamuflaj ile bitki yapraklarının mikro habitatında zararlı populasyonu azalmakta ve yumurtlama sayıları düşmektedir. Partikül filmler; aynı zamanda yumurta bırakma, beslenmeyi azaltma, bitki yüzeyine tutunmayı engelleme, bitki dokularında hareketlerini kısıtlama, davranış değişikliği, felce yol açma ve ölüme neden olma gibi repellent etkisi ile böcek zararlılarını azaltmaktadırlar[37,38].
Kaolinin Hastalık ve Zararlılar Üzerine Etkisi
Organik tarımda kullanılan farklı zararlı yönetim stratejileri arasında, biyolojik ve mineral kökenli
maddelerin zararlı kontrolünde kullanılması, koruyucu önlemlerin başarısız olduğu durumlarda zararlıların bolluğunu doğrudan azaltma avantajına sahiptir. Kaolin bazlı formulasyonlar, farklı bitki sistemlerinde çeşitli eklem bacaklı zararlılarının etkili bir şekilde kontrol edilmesini sağlar ve böylelikle başta organik tarım olmak üzere zararlı yönetiminde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Yağış oranlarının daha az olduğu ve yıkanma riskinin daha düşük olduğu yerlerde, özellikle kuru bölgelerde organik tarımda kullanılan diğer böcek öldürücü maddelerden daha etkilidir.
Parçacık film teknolojisi ilk kullanıldığı dönemlerde ilk sentetik insektisitlerin gelişimine benzer etki gösterebilen geniş tabanlı böcek kontrol sistemini temsil ettiği bilinmektedir aynı zamanda çevre ve gıda zinciri karakteristikleri üzerine olumsuz etki göstermemiştir. Bu teknoloji, elma, armut, üzüm, böğürtlen, domates, şeftali ve nektarin içeren geniş bir ürün yelpazesinde kullanılan organofosfat ve karbamatlı insektisitlerinin bazılarının yerine kullanılmasında güvenli bir etkinlik sağladığı görülmüştür[41,44]. Düşük toksisite ve güvenli taşınma özelliklerinden dolayı üretilmesinden hemen sonra bu malzeme çok sayıda üretici tarafından kullanıldığından ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) tarafından izlemeye alındığı bilinmektedir. Formulasyonlar sadece gıda ve ilaç yönetiminin güvenli olarak tanımlanan listesinde mevcut olan bileşikleri içermektedir[12].
Kaolin film teknolojisi nispeten yeni olmasına rağmen bazı bahçe bitkilerinde böcek zararlısı hasarını azaltmak için umut verici bir seçenek sunmaktadır. Bu
teknolojide böcek zararlısına karşı koruyucu bir bariyer görevi yapan ve bitkiyi kaplayacak bir film oluşturan, aşındırıcı olmayan, kimyasal olarak inert olan alumina silikat mineral partikülleri, bitkilere püskürtme işlemi ile uygulanmaktadır[37].Kaolin filmlerin kullanımı, birçok meyve ve sebzeyi istilaya uğratan psillalar, yaprak biti, Elma içkurdu, Akdeniz meyve sineği, Armut psillası ve diğer birçok zararlı gibi böcek zararlısının geniş bir
kısmına karşı etkili olmaktadır (Tablo 2). Partikül film teknolojisi aynı zamanda doğal kaynaklı bir pestisit özelliği taşıması[45], adsorpsiyon özelliğinin olması[46] gibi avantajlarından dolayı organik tarımda kullanılmasına izin verilmektedir ve zeytin sineği Bactrocera oleae zararını kontrol etmek için organik zeytin yetiştiriciliğinde kullanılmaktadır[12].
Partikül Filmlerin Farklı Meyve ve Sebzelerde Bulunan Böcek Zararlıları Üzerine Etkisi
| Mahsul | Kültür
Bitkisi |
Hedef böcek-zararlı | Uygulanan partikül film | Etki şekli | Yorum |
| Elma | Smoothee | Aphis spiraecola, Tetranychus utricae,
Empoasca fabae |
M96-018 toz | Mortaliteye etkisi | Elma kabuğu üzerine konmaları azalmıştır. |
| Golden
Delicious |
Elma kurdu
(Rhagoletis pomonella) |
Sun Shield | Konak bitkiyi farkedilemez
hale getirme |
Kurtçuk istilasının neden olduğu
zararda azalma gözlemlenmiştir. |
|
| Delicious | Eğri şeritli yaprakbüken (Choristoneura
rosaceana) |
Kaolin+sentetik insektisitler | Kaolinin tek başına herhangi bir etkisi yoktur. | Kaolin partikülleri, azinofosmetil ve indoksakarb’ın toksikliğini
arttırmıştır |
|
| Armut | Bartlett | Armut psillası
(Cacopsylla pyricola) |
M96-018 toz | Repellent ve yumurtmalayı
azaltıcı etkisi |
Güneş ışığının yansımasıyla ısı
stresinin azalması. |
| Abbe Fetel | Armut psillası (Cacopsylla pyri) | Sun Shield +Mineral oil | Konak bitki olarak kabul
edilmeme ve yaprak yüzeyine tutunmasını engelleme |
Uygulanmış bitkiler üzerinde ne yumurta ne de nimfler
gözlemlenmemiştir. |
|
| Koshia | Armut psillası
(Cacopsylla pyri) |
Sun Shield(Kaolin)
Envidor® (Spirodiklofen Akarisit) Vitazyme® (Org. Biyolojik uyarıcı) Messenger® (Harpin proteini) |
Nimf yoğunluğunu etkin bir
şekilde bastırmıştır. |
Uygulanmış bitkilerde mevye
yükünde artış gözlemlenmiştir. |
|
| Limon | Limoneira
8A Lisbon |
Trips (Scirtothrips
citri) |
M96-015 + MeOH | Meyve ve renk istilasında
azalma |
Trips kontrolü ve artan meyve
büyüklüğü |
| – | Geniş burunlu bitler
(Diaprepes abbreviates) |
Kaolin partikülleri (Kil
minerali ) |
Beslenmesinde caydırıcılık,
yumurtlamada azaltıcı etki |
Yaprak yüzeyine yumurtaların
yapışmasını önlemiştir. |
|
| Turunçgil | Makrofill | Trunçgil Kök kurdu (Diaprepes abbreviatus) | Sun Shield | Beslenmesinde caydırıcılık, yumurtlamada azaltıcı etki, azaltılmış doğurganlık | Partikül film kullanılan konsantrasyonlarla orantılı olarak yumurtlamayı azaltmıştır ve
beslenmede caydırıcılık etkisi. |
| Tatlı
portakal |
Midsweet | Turunçgil kök kurdu
(Diaprepes abbreviates) |
SunShield | Yumurtlamada azaltıcı etki, | Tedavi edilen ağaçlar üzerindeki
yumurta kitlelerinin sayısını azaltmıştır ancak larva populasyonunun kontrol grubundan daha fazla olduğu gözlemlenmiştir. |
| Mandarin | Satsuma | Akdeniz meyve sineği (Ceratitis capitata) | Sun Shield | Repellent etkisi | Uygulanan meyveler üzerine konmaları ve delmeleri
azalmıştır. |
| Nektarin | Flamekist | Akdeniz meyve sineği (Ceratitis capitata) | Sun Shield (6%) | Kamuflaj ve repellent etkisi | Kaolin partikül film uygulaması ile kontrol grubuna göre hemen hemen daha lekesiz meyveler
elde edilmiştir. |
Tablo 2.(devam) Partikül Filmlerin Farklı Meyve ve Sebzelerde Bulunan Böcek Zararlıları Üzerine Etkisi[12]
| Mahsul | Kültür
Bitkisi |
Hedef böcek-zararlı | Uygulanan partikül film | Etki şekli | Yorum |
| Fairline ve Venüs | Akdeniz meyve sineği (Ceratitis capitata) | SunShield | Repellent etkisi | Uygulanan meyveler üzerine konmaları ve delmeleri
azalmıştır. |
|
| Ceviz
ağacı |
Curtis | Siyah ceviz afidi
(Melanocallis caryaefoliae) |
Sunshield + M03 | Kısıtlı hareketlilik | Ergin ölümlerinde artış ve nimf
sayısında azalma gözlemlenmiştir. |
| Şeftali | ‘Fairtime’ ve ‘Regina
di Londa’ |
Akdeniz meyve sineği (Ceratitis capitata) | SunShield | Repellent etkisi | Uygulanan meyveler üzerine konmaları ve delmeleri
azalmıştır. |
| Tatlı
Kiraz |
Royal
Anne, Bing, Black Republican, Red Sweet |
Batı kirazı meyve
sineği |
SunShield (95% kaolin)
Cocoon (100% hidroz kaolin), Eclipse (N75% ),kireçtaşı Purshade (62.5% kireçtaşı) |
Yumurtlama ve konmalarda
azalma |
Uygulanan meyveler üzerine
konmaları ve delmeleri azalmıştır. |
| Zeytin | Ziety, Djlt | Meyve sineği (Bactrocera oleae) | Sun Shield | Populasyonda baskılanma, istilada azalma | Popülasyon bastırıldı ve
mevsimlik böcek kontrolü sağlanmıştır. |
| Carolea | Zeytin meyve sineği
(Bactrocera oleae) |
Sun Shield | İstilada azalma | Beslenme ve algılama kalitesini
etkilemeksizin istila düzeylerinde belirgin azalma |
|
| Trabzon hurması | Triumph | Akdeniz meyve sineği (Ceratitis capitata) | Sun Shield | Kamuflaj ve repellent etkisi | Kaolin partikül film uygulaması ile kontrol grubuna göre hemen hemen daha lekesiz meyveler
elde edilmiştir. |
| Üzüm | Flame
Seedless Chardonnay Thompson Seedless |
Shooter (Homalodisca
coagulate) GWSS-Glassy Winged Sharp |
SunShield | Kamuflaj ve repellent etkisi | Yetişkinlerin sayısında ve
yumurtlamalarında azalma . Pierce hastalığına neden olan X. fastidiosa’nın kontrollü taşınımı. |
| Domates | HLY 19 hp
(yüksek pigmentli) |
Farklı Emici Böcekler | Sun Shield | Repellent etkisi | Böcek hasarında % 79 azalma |
| Lahana | Fiesta | Polifag afit (Myzus
persicae) |
F-01-KV-6 | Genel etkisi | Hayatta kalma, üreme büyüme
hızı üzerinde anlamlı bir etki görülmemiştir. |
| Kavun | ImPac | Gümüş kanatlı beyaz
sinek (Bemisia argentifolii) |
Surround® WP
Güneş sprey yağı (Mineral yağ) |
Repellent etkisi | Yumurta ve ergin sayısını önemli
ölçüde azaltmıştır. |
- Partikül Film Uygulamalarının Bitki Hastalıklarını Kontrolde Kullanımı
Birçok fungal ve bakteriyel bitki patojeni, gelişimleri için yaprak yüzeyi ile direkt temas etmeyi spor veya conidia çimlenmesi için su ile sıvı bir film oluşturmayı gerektirmektedir. Parçacık filmleri; yaprak yüzeyine su ve sporların direkt temasını önleyerek yaprağı kaplar ve böylece enfeksiyonu baskılar. Bu tür filmler aynı
zamanda mantar sporlarının yaprak yüzeyine yapışmasını önleyerek enfeksiyon ve lezyon (doku bozukluğu) gelişim şansını azaltmaktadır[47]. Örneğin alüminyum, silika ve titanyum dioksitten oluşan bir kombinasyon, elmadaki yara kabuğu oluşumunu[48] ve üzümlerdeki külleme ve yumuşamayı[49] kontrol etmede etkilidir. Etki mekanizması aşağıdaki şekilde olmaktadır.
- Hif (uzun, dallanma gösteren ipliksi bir mantar yapısı) üzerine direkt etki,
- Bitki yüzeyinin tanınmasına müdahale etme, III.Bitkinin fizyolojik savunmalarını
- Partikül Film Uygulamalarının Bitkilerde Güneş Yanmalarını Karşı Kullanım Olanakları
Meyvelerdeki güneş hasarı, yüksek sıcaklık ve güneş radyasyonuyla oluşmaktadır. Parçacık filmleri meyvelere uygulandığında, meyve yüzeyi üzerinde yeterli kalıntı bırakmaktadırlar. Bu kalıntı meyve sıcaklığını ve dolayısıyla güneş hasarını azaltmaktadır[15,16]. Ayrıca uygulama yapılan bitkilerin yüzeyinde suyun tutunmasını da azaltarak hastalık yapmak için suya ihtiyaç duyan birçok fungal ve bakteriyel patojenin gelişmesinin engellendiği tespit edilmiştir[50]. Kaolin uygulamaları sonucu stomalar kapanmamaktadır.
Şekil 3. Termal Kamerayla Çekilmiş Isı Değişikliği. a) Kaolin uygulanan ve uygulanmayan meyve. b) Kaolin uygulanan meyve yüzey sıcaklığı 28.2 °C, kaolin uygulanmayan meyve yüzey sıcaklığı 48.2 °C [39].
- Partikül Film Uygulamalarının Donma Zararına Karşı Etkinliği
Partikül filmlerin meyve bitkilerini don hasarından koruduğu tespit edilmiştir. Bitki yüzeyi üzerinde uygulanan parçacık filmleri, suyu bitki yüzeyinden ayıran fiziksel bir bariyer görevi görmektedir. Hidrofobik filmlerin (M96-018), çiy veya donu fiziksel olarak bitki yüzeyinden ayırarak dondurma hasarını önleyebileceği tespit edilmiştir[51]. Hidrofobik partikül filmlerin don hasarı ve buz çekirdeği hasarını önlemesi üzerindeki benzer etkisi tüm domates bitkilerinde de saptanmıştır[52,53].
- Meyve Rengine Etkisi
Meyve rengi; kalite algısındaki önemli etmenlerden biridir[54]. Partikül film teknolojisi infrared ve UV ışığını azaltmanın yanı sıra fotosentetik olarak aktif radyasyonun yeniden dağılımını sağlayarak elmadaki renk gelişimine yardımcı olmaktadır. Renklenmedeki bu gelişme; yapraklar üzerinde birikmiş olan partikül filmlerden yansıma ile gölgelik kısımlardaki ışık saçılmasının artması ile sonuçlanmaktadır. Elma üzerindeki kırmızılık (antosiyaninler); Surround WP uygulamaları ile zaman zamanda azalmıştır,SunShield ile artan yansıma özelliği, muhtemelen renk gelişiminden sorumlu olan foto koruyucu bileşikleri azalmıştır[39,57]. Kaolin uygulamaları domates meyvelerinin trans-likopen içeriğini ortalama %14 oranında arttırırken, gözlenen diğer nitel parametreler üzerinde bir etkisi olmamıştır[58]. Siyah çatı altında
kaolin bazlı yansıtıcıların kullanılmasıyla iyi renkli I. sınıf elma meyve oranını arttırmıştır[59].
- Partikül Film Uygulamalarının Faydalı Böceklere Etkileri
Zararlıyı kontrol etme yöntemlerine alternatif olan partikül film uygulaması, aynı zamanda biyolojik kontrole müdahale edilmemesi gereken yöntemler ile birlikte kullanılmaktadır. Bu anlamda; kaolin tedavili bitkiler üzerindeki faydalı böcek ve/veya eklembacaklıların yokluğu ya da varlığına bağlı olarak, arazi çalışmalarında kaolinin etkileri üzerine çalışılmaktadır[43,60,61,62]. Bugüne kadar, yararlı böceklere karşı kaolin filmlerinin neden olduğu zararlı etkilerin tam olarak bilinmemesi ve predatörlerler ile ilgili de davranışsal özelliklerin ne boyutta olduğu ile ilgili bilinen bilgiler oldukça azdır[12].
Partikül filmlerin yararlı böcekler üzerindeki etkileri üzerine yapılan araştırmalarda, gelin böceklerinin kaolin partikül filmleri ile muamele edilmiş bitki yüzeyleri üzerindeki yaprak bitlerine karşı iyi bir performans gösterdiğini ortaya koymaktadır[12].
Parazitleme deki bazı azalmaların, av sayısının az olması nedeniyle olduğu ortaya konulmuştur. Ayrıca partikül filmlerin çiçek tozlarına uygulanmadığı sürece bal arılarına ve diğer polinatörlere (tozlayıcıları) zararlı etkilerinin olmadığı ortaya konulmuştur. Benzer şekilde kaolin uygulamaları, kırmızı kadife akarı Allothrombium fuliginosum (Hermann), örümcekler ve kulağakaçanlar (Forficula auricularia L.) gibi omurgasızların predatörlük özelliklerinde azalmalara yol açtığı[61,63,64] ve elma testere sineği ve bazı yaprak güvelerinin parazitlenme oranlarında azalmalar[63,64] oluşturduğu bilinmektedir. Kaolin partikül filmlerinin, doğal düşmanların aktivitesinde bir azalmaya neden olabildiği belirtilmektedir ancak onların konakçı/av türleri üzerindeki kaolin tedavilerinin negatif etkisi bir dereceye kadar telafi edilebildiği ortaya konulmuştur[
Zeytin bahçelerindeki Chrysopidler, zeytin güvesinin (Prays oleae) en önemli predatörlerinden kabul edilmektedir ve bu zararlının ekonomik etkisinin azaltılmasında yardımcı olmaktadır[6,66,67]. Aynı zamanda, siyah kabuklu bitler ve zeytin psyllası gibi daha az bilinen zararlı böcekler üzerinden beslenmektedirler[68]. Farklı bitkilerde yapılan çalışmalarda, kaolin etkisiile ilişkili olarak polifag predatör topluluklarında azalmış bir değişiklik ve bazen de artışlar tespit edilmiştir[60,61,62,69]. Benzer şekilde; Marko ve ark., (2010), hidrofobik partikül film uygulamalarının, Hollanda’da elma bahçelerinde bulunan örümcek bolluğunu muhafaza ettiğini ve böceklerin görülme sıklığında önemli derecede bir azalma sağladığını bildirmişlerdir[12].
- Sonuç
Son yıllarda yapılan bazı çalışmalar değerlendirilecek olursa; S.D’Aquino ve ark. (2011) tarafından yapılan çalışmada turunçgil ve zeytinsi(çekirdekli) meyvelerde hasat sonrası çürümeyi ve akdeniz meyve sineği istilalarını kontrol etmede sentetik insektisitlere karşı bir alternatif olarak kaolin bazlı partikül film olan Surround WP’nin etkinliği çalışılmıştır. Turunçgiller, şeftali ve nektarinler üzerinde yapılan laboratuvar çalışmalarında kaolin uygulanan meyvelere akdeniz meyve sineğinin daha az yumurta bıraktığı belirlenmiştir. Surround WP ile uygulanmış turunçgil ve çekirdekli meyvelerin hasat sonrasında diğer uygulamalara göre daha düşük çürüme gösterdiği tespit edilmiştir. Armut meyvesinde kaolin partikül fimlerinin güneş sıcaklığı ve hasarı üzerindeki etkisi üzerine yapılan çalışmada kaolin filminin armutlardaki güneş yanığının azaltılmasında, onların kalitesinin arttırılması ve tüm ağacın yararlandığı etkili bir tedavi olabileceği öngörülmüştür[70].
Kırmızı renkli elma afidinin Dysaphis plantaginea (Pass.) sonbahar formları üzerinde etki şeklini belirlemek amacıyla 2003’ün sonbaharında açık alanlarda uygulamalar yapılmıştır. Alan kafeslerindeki denemeler uygulama yapılmayan kontrol grubu ile karşılaştırıldığında kaolin uygulanmış dallar üzerinde yaprak biti sayısında azalmalar görülmüş ve kaolin uygulamalarının yaprakbitlerini ekonomik eşik değerinin altında azaltmadığı tespit edilmiş fakat Dysaphis plantaginea ‘nin sonbahar formlarını kontrol etmede olumlu sonuçlar alınmıştır. Bu çalışma sonunda bu uygulamalar ile farklı iklimsel şartlarda daha etkili ve daha kesin sonuçların elde edilebileceği öngörülmüştür[71]. Doğal düşmanlara zarar veren ve tüylü elma afidinin gelişimini destekleyen birçok elma zararlısının kaolin partiküllerinin etkilerinin belirlenmesine yönelik yapılan bir çalışmada; hidrofobik kaolin partikül filminin çeşitli uygulamaları, bahar böceği (Anthonomus pomorum), kahverengi yaprak biti (Phyllobius oblongus), attelabit biti (Caenorhinus pauxillus), yaprak zararlıları (Empoasca vitis ve Zygina flammigera) ve yeşil elma afidi kolonilerinin sayılarını azalttığı tespit edilmiştir. Kaolin uygulamaları ile meyve zararına neden olduğu bilinen kabuklu bitleri (Quadraspidiotus astreaeformis), virgül kabuklu bitleri (Lepidosaphes ulmi), Tortricidler, elma testere sineği (Hoplocampa testudinea) ve elma içkurdunun populasyonlarının azaltıldığı tespit edilmiştir. Kulağakaçanın (Forficula auricularia) ve kıvrık kanatlı afidinin (Dysaphis devecta) koloni sayılarında etkisi olduğu görülmemiştir. Kaolin uygulanmış bahçelerde; kırmızı elma afidi Dysaphis plantaginea, yaprak galeri güveleri (Phyllanorycter blancardella, Lyonetia clerkella) ve agromyzid sineklerin populasyonlarında azalmalar görülmüştür. Kaolin uygulamaları, F. auricularia gibi polifag predatörler, Heteroptera ve Coleoptera takımına ait avcı bireyler, örümcekler ve yaygın bulunan siyah karıncalar gibi polifag predatörlerin bolluğunu azaltırken şiddetli bir şekilde tüylü elma afitlerinin populasyonlarını arttırmıştır
Sonuç olarak Gerek IPM ve gerekse organik tarım çalışmaları için kil minerallerinin gerek meyve yetiştiriciliği ve gerekse zararlı kontrolündeki çalışmaların çoğaltılması ve makro ve mikro fauna üzerindeki etkilerinin daha detaylı incelenmesi gerekmektedir.
Kaynak:Akgül, B., Özgen, İ., Kil Minerallerinin Tarımda Kullanım Olanakları, International Journal of Innovative Engineering Applications 1, 2(2017), 18-26.
www.kimyadeposu.com
