Fındıkta ‘don’ tehlikesi

Normal şartlarda mart ayı ve sonrasında uyanması gereken fındık, hava sıcaklıkları nedeniyle erken uyandı. Bölgede ‘yalancı bahar’ olarak adlandırılan güneşli havaya aldanan fındık erkenden püskül açıp tomurcuklandı.

Yeterli karın ve yağmurun yağmaması nedeniyle dallardaki püsküller ve tomurcuklar sıcak havanın etkisiyle dökülmeye başladı. Ordu’da 20 dereceye dayanan hava sıcaklıklarının bu hafta 7 ila 8 dereceye düşeceği tahmin edilirken, yüksek kesimdeki bölgelerde hava sıcaklıklarının eksi 5 ile 11 arasında olacağı belirtildi. Hava sıcaklıklarının sıfırın altına düşmesi de fındıkta olası bir zirai don yaşanma ihtimalini arttırdı.

Altınordu Ziraat Odası Başkanı Atakan Akça, fındıkta yaşanan kuraklık tehlikesini ve olası bir zirai don afetinde üreticilerin alması gereken önemlerle ilgili değerlendirmede bulundu.

Bu yıl fındık oluşumu için uygun koşulların meydana gelmediğini belirten Akça, “Almış olduğumuz istatistiklerde 1960’lı yıllardan beri ilk defa Türkiye’de ve bölgemizde böyle bir kış geçiriyoruz. Mevsim normallerinin en az 10-12 derece üstünde geçen bir kış mevsimi yaşıyoruz. Bu da tabi ki bölgemizin, ilimizin ve ülkemizin önemli ihraç ürünü olan fındığı sıkıntılı bir duruma düşürüyor. Biz bu sıkıntıdan fındık ürününün etkileneceğini düşünüyoruz. Fındık oluşumunun meydana gelebilmesi için uygun koşulların olması gerekir. Normalde fındıkta tozlanma aralık ayının 15´inde başlayıp mart ayının 15´ine kadar devam ederdi. Bu sene bu koşullar gerçekleşmedi. Şu anda püsküllerimiz kurumuş. Bu mevsimde onların kurumaması lazım. Dişi ürüme organı dediğimiz karanfillerin bile uçları kurumaya başlamış. Bu hakikaten çok büyük bir tehlike. Çünkü erkek tozlanma organıyla dişi ürüme organı doğru zamanda buluşamadı. Bu da fındığın oluşumunda sıkıntı oluşturabilecek gibi duruyor” diye konuştu.

Fındığın hava sıcaklıklarının yüksek seyretmesi nedeniyle kış uykusuna yatamadığını ifade eden Akça, “Kışın özellikle ocak ve şubat ayında hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle bitki dinlenmedi ve kış uykusuna yatamadı. O kış uykusuna yatamayan bitki de bir dahaki sene için hazırlık yapamadı. En önemli sıkıntılardan bir tanesi budur. Şu anda fındık tehlikede ama buna da yapılabilecek bir uygulama yok. Çünkü bu doğanın bir düzeni. Eğer bu düzeni doğa sağlamıyorsa insanoğlunun sağlaması gibi bir husus söz konusu değil. Onun için yaşadığımız bu aylarda fındığın oluşması, özellikle karanfille püsteki tozlaşmanın oluşması bakımından büyük sıkıntılar yaşanacağı görülüyor. Temennimiz ürünümüzün çok fazla kayba uğramamasıdır” ifadesini kullandı.

Akça, meteorolojiden yapılan hava sıcaklıklarındaki ani düşüşün fındıkta zirai don riskini ortaya çıkaracağını kaydederek, “Alınan meteorolojik bilgilere göre; hava sıcaklığında aşırı bir düşüş yaşanacak. Bu düşüş sonucunda yoğun bir kar yağışı bekleniyor. Bu kar yağışının sonucunda hava sıcaklığının eksilere düşmesi sonucu zirai don oluşabileceği tehlikesi var. Eğer zirai don oluşursa hakikaten ürünümüz çok sıkıntıya girer. Tozlaşmanın yanında bir de zirai don sıkıntısı çekeceğiz. Zirai don afetinde yapılabilecek uygulamalar var. İnşallah bu, bütün üreticilerin riayet etmesi ile gerçekleşecek. Çünkü bu yapacağımız uygulamalar münferit yapılırsa çok fazla etki görülmüyor. Bu dumanlama sistemiyle havada oluşacak reaksiyonların bertaraf edilmesiyle alakalı. Üreticilerimiz hava sıcaklıklarının eksilere düşmesinin ardından bahçelerinde lastik, saman veya daha teknolojik tütsüleme makineleriyle bahçelerinde tütsü uygulayabilirler. Fakat bunları etraflarındaki üreticilerin de yapmaları gerekiyor” ifadelerinde bulundu.

Akça, fındık üreticilerin olası bir afette zarara uğramamaları için sigortalarını yaptırma çağrısında da bulundu. DHA