Hasat Dergisi Hasat Dergisi
İlgili haberler
Günay DEMİRBAĞ
Değişime inanan ve değiştirmeyi hedefleyenler için etkili ve yaygın bir platform Change.org. “Hiçbir insanın güçsüz olmadığına ve bir değişim yaratmanın günlük yaşamın bir parçası olabileceğine inanıyoruz.” diyen Change. org Türkiye’nin Kurucusu ve Genel Direktörü Dr Uygar Özesmi’ye platform hakkında merak edilenleri sorduk.
Sayın Özesmi, Change.org’u tanımlar mısınız? Nasıl bir platformdur?
Change.org, herkesin imza kampanyası başlatabildiği ve etkili kampanya araçları sunan, açık bir platform. On altı yaşından büyük herkes, inandığı bir değişim için kampanya başlatabiliyor ve kendisiyle aynı görüşü paylaşan kişiler kampanyayı imzalayarak güçlendiriyor. Platform aracılığıyla imza kampanyaları karar vericilerin e-posta adreslerine gönderilebiliyor, karar vericiler etiketlenebiliyor ve bu karar vericiler de Change.org’da hesap açarak imza kampanyalarına yanıt verebiliyor. Yani hem toplumun değişim talepleri ortaya konuyor, hem de kamuoyu ve karar vericiler arasında bir diyalog oluşuyor.
Change.org’un kurma amacınızdan ve nasıl bir etki hedeflediğinden bahseder misiniz?
Greenpeace Akdeniz’in genel direktörlüğünü yaptığım dönemde, çok etkili imza kampanyaları yaptık. Örneğin balık avlanma boyları çok etkili bir imza kampanyası sonucu değişti. GDO’lu yemlerin önlenmesi konusunda da başarılı bir kampanya yürüttük. O dönemde, Greenpeace’e kamuoyundan, farklı konularda da kampanya yapmamız için çok talep gelirdi ama kurum olarak hepsine yetişilmesi mümkün olmadığı gibi, pek çoğu kurumun çalışma alanına da girmiyordu. Dijital imza kampanyalarının etkisini birebir gördüğüm için, toplumun talep ettiği her konuda dijital kampanyaların açılabileceği bir platformun olması gerektiğine inanıyordum. Tam o sırada Change.org’un ilk kez farklı ülkelere açılma kararını duyunca, Türkiye’de ben kurayım dedim.
Kişisel veriler korma altında
Change.org çift taraflı olarak bir veri toplama platformu mu? Yani kişilerin toplumsal tepki eğilimlerinin de bilgisini topluyor mu?
Hayır, Change.org bir veri toplama platformu değil. Aynı görüşe sahip olan insanların, o alanda birlikte mücadele edebilmesine olanak tanıyan bir platform. İmzaların gerçek olması için, geçerli bir e-posta adresi talep etmek zorundayız imzacılardan. Yoksa insanlar sahte e-postalarla imza atabilir ya da başkasının e-posta adresiyle imza atabilirdi. Bu da platformun güvenilirliğini zedelerdi. Atılan imzaların her biri gerçek kişiler tarafından atılıyor. Kişisel veriler koruma altında. Kişilerin eğilimlerinin bilgisi toplanmıyor ancak tabii ki en fazla imzalanan kampanyalar, ne yönde değişim beklentisi olduğu konusunda topluma ayna tutuyor. Her yıl, o yıl hangi alandaki kampanyaların daha çok imzalandığı, en fazla imzalanan kampanyalar gibi verilerle kamuoyuna bir rapor hazırlıyoruz. Bu raporlar, toplumun hangi konuda değişim beklediğini görmek için eşsiz birer kaynak. Hazırladığımız raporlara https://change10yil.org/etki-raporlari/ sayfasından ulaşabilirsiniz. Siyasetçiler, karar vericiler ve gazeteciler bu raporları dikkatle incelemeli. Sosyal bilimlerden kamuoyuna açık bu raporlara bakan çok sayıda araştırmacı var.
Yılların kazandırdığı deneyim
Change.org’u diğer aktivizm platformlarından ayıran özellikler nelerdir?
Hiçbir insanın güçsüz olmadığına ve bir değişim yaratmanın günlük yaşamın bir parçası olabileceğine inanıyoruz. Platformda gördüğünüz her kampanya, kullanıcılar tarafından başlatılıyor. Küçük bir ekibimiz olsa da kampanya başlatanlara etkili kampanya metni yazma, görsel kullanımı ve kampanyalarını nasıl başarıya ulaştırabilecekleri konusunda destek oluyorlar. Change.org’un yıllardır edindiği deneyimlerle oluşturduğu kampanya araçları, kampanyaların muhataplarına ulaşmasını sağlıyor. Kampanya başlatanlar, platform üzerinden imza atanlarla iletişime geçerek fikirlerini alabiliyor, onları kampanyanın aşamaları konusunda bilgilendiriyor ve destek isteyebiliyor.
Gündemi kullanıcı belirliyor
Tercih ettiği sorunları gündeme göre mi belirliyor?
Change.org kendisi kampanya başlatmıyor… Kampanyalar sadece ve sadece kullanıcılar tarafından başlatıldığı için, hangi sorunun gündeme geleceğini de onlar belirliyor. Bir kampanya başlatan, kampanyayı ne kadar sahipleniyor ve ne kadar aktif çalışıyorsa, konu o kadar gündeme geliyor. Biz bir dijital kamu hizmetiyiz. Görevlerimizden biri de, kampanyaları diğer kullanıcılarımızla paylaşarak, kampanyanın daha fazla kişiye ulaşmasını sağlamak. Bu anlamda kullanıcılarımızla paylaşacağımız kampanyaları seçerken, konunun doğruluğu, konunun toplumun belli bir kesimini ilgilendirip ilgilendirmediği gibi konuları değerlendiriyoruz. Tabii konunun gündemde olması da etkili oluyor ama Change.org’da kampanya başlatarak bir konuyu kendiniz de gündeme getirebiliyorsunuz. Örneğin, hijyenik regl üründe kdv indirimiyle ilgili kampanya başladığında hiç gündemde değildi ancak bu kampanya paylaşıldıkça gündeme gelmeye başladı, bilinç arttı ve nihayetinde kampanya başarıya ulaştı.
Kişisel hikayeler ilgi çekiyor
Bugüne dek kimler kullandı ve kimler kullanabilir?
Nefret söylemi içermediği ve diğer topluluk ilkelerine uyulduğu sürece her türlü görüşten her tür insan kampanya başlatabiliyor. İnisiyatifler, sivil toplum kuruluşları, vatandaş toplulukları, hatta STK’lar bir araya gelip ortak kampanya başlatabiliyor ve çok etkili oluyor. Ama en önemlisi sade vatandaş. Genellikle en çok ses getiren o insanların kişisel hikâyeleri oluyor.
Change.org üzerinde kullanıcılarının hedefi nedir, dinamiklerde farkındalık yaratılmaya çalışılıyor ve alınan sonuçları örnekleriyle açıklar mısınız?
Hedefleri hassas oldukları konuda talep ettikleri değişim için karar vericilerin karar alması. İmza kampanyaları 1950’lerden beri değişim yaratmanın etkili bir aracı olarak zaten kullanılıyor. Change.org, dijitalleşen dünyayla birlikte, imza kampanyalarını dijital alana taşıyor ve daha etkili olmaları için araçlar sunuyor. Karar vericiler de sosyal medyada olduğu için, sosyal medya üzerinden onlara seslerini duyurabiliyorlar. Kampanyanın çok imzalanması ve paylaşılması, karar verici üzerinde baskı oluşturuyor. Change.org üzerinden karar vericilere e-posta gönderebiliyor, çok sayıda insana ulaşabiliyor ve bu imzaları elden de karar vericilere iletebiliyorlar. Başarılara gelirsek, Change. org’da başlatılan ve bugüne kadar en fazla imzalanan kampanya, hayvana şiddetin suç sayılmasına yönelik kampanyaydı. 1 buçuk milyon kişi imza attı. Mücadele yıllar sürdü ama sonunda hayvana şiddet, kabahatlar kanunundan çıkıp ceza kanununa alındı. Bunun dışında birçok başarı sayabilirim, çok sayıda çevre mücadelesi, imza kampanyalarıyla da güçlenerek başarıya ulaştı. İlaç kutuları üzerinde eskiden Braille alfabesi yoktu ve görme engelliler ilaçlarını yardımsız alamıyordu. Başlatılan bir kampanya sonrası ilaç kutularına Braille alfabesi zorunlu hale geldi. Daha pek çok sayabilirim. 10. yılımız için hazırladığımız sayfada başarıları da mücadele alanlarına ve yıllarına göre bu sayfada https://change10yil.org/basariya-ulasan-kampanyalar/ listeledik.
Kampanyalar uzun sürebiliyor
Change.org platformunda başarılı bir kampanya başlatmanın anahtarları nelerdir? Hangi faktörler bir kampanyanın beklenilen hedefe ulaşılmasına yardımcı olur?
Öncelikle etkili bir metinle değişim istenen konu ve çözüm talebi anlatılmalı, etkili bir görsel kullanılmalı. Sonrasında kampanyanın, benzer düşünebilecek insanlara ulaşması için kişinin çevresiyle, sosyal medya kanallarında paylaşılması, ilgili konu hakkında çalışan sivil toplum kuruluşları ya da kişilerden destek istenmesi ve karar vericiye ulaşmak için gerek sosyal medya gerek yüz yüze görüşme gibi yolların denenmesi ve pes etmemek gerekiyor. Bazı kampanyalar uzun soluklu olabiliyor.
Önemli bir demokratik araç
Change.org, politikacılar ve karar vericiler üzerinde nasıl bir etkiye sahiptir? Sizce bu tür platformlar, toplumsal değişimi etkileyebiliyor mu?
Change.org, politikacıların ve karar vericilerin, toplumun hangi konuda değişim talep ettiğini görmesi için çok önemli bir kaynak sunuyor ve etkili kullanıldığında Change.org çok önemli bir demokratik araç. Change.org kampanyalarında, ilgili karar vericinin sosyal medya hesaplarını etiketleyerek, her paylaşımda bu karar vericinin etiketlenmesini sağlayabiliyorsunuz, böylece her paylaşımda bu talep o kişinin önüne düşüyor. Aynı zamanda karar vericiler de Change.org’da hesap açarak bu kampanyalara yanıt verebiliyor. Örneğin üç büyükşehir belediye başkanının Change. org’da karar verici hesabı var. Bu alanı kullanan politikacıların sayısı gün geçtikçe artıyor.
”En büyük sosyal iletişim platformu”
Change.org kullanıcıları hangi ülkelerden geliyor? Platformun küresel bir etkisi olduğunu söyleyebilir miyiz?
Change.org’un dünya çapında 424 milyondan fazla kullanıcısı var. Dünyanın en büyük sosyal değişim platformu. Şu an Türkiye dahil 27 ülkede şubesi bulunuyor. Küresel kampanyalar farklı dillere çevrilerek küresel etki de yaratabiliyor.
Change.org’un başarı hikayelerinden birini paylaşabilir misiniz? Bir kampanyanın sonucunda elde edilen somut bir değişiklik hakkında bilgi vermek mümkün mü?
Evet, hemen yakın zamanlı somut bir örnekten bahsedeyim. 6 yaşındaki Yusuf Kerim kanser hastası, annesi ise hapisteydi. Yusuf Kerim’in babasının attığı twitlerden konuyu gören bir vatandaş, annenin tedavi süresince serbest kalması için bir kampanya başlattı. Kampanya kısa sürede 90 bin imzaya ulaştı. Kampanyayı başlatan kişi, çok sayıda gazeteciye, siyasiye yazdı, kampanya büyüdü. Önce anneye geçici izin verdiler. Tedavi süresince çıkması için kanunun değişmesi gerekiyordu. Toplumsal baskı sayesinde bu da hızlı bir şekilde gerçekleşti ve Yusuf Kerim ve annesi kavuştu.
Sosyal medya aktif kullanıyor
Change.org’un gelecekte yenilikler yaşayacak mı, nasıl gelişecek, daha etkin bir platform olması için planlarınız var mı?
Platform kullanıcıların ihtiyaçları doğrultusunda her geçen gün kendini yeniliyor. Uzun bir süre kullanıcılarımızla e-posta üzerinden iletişime geçtik, hala da geçiyoruz ama artık sosyal medyayı da çok aktif kullanıyoruz. Şu anda Change.org Türkiye’nin Instagram’da 288 bin, Twitter’da 108 binin üzerinde takipçisi var. Platformda da, sosyal medya kanalları üzerinden daha kolay paylaşılması ve imzalanması için çalışmalar yapılıyor.
Change.org hakkında sayısal bilgiler verebilir misiniz?
Türkiye’de 20 milyonun üzerinde kullanıcımız var. Geçtiğimiz yıl Change.org Türkiye’nin onuncu yılıydı. On yılda 315.145 kampanya başlatıldı. 138.077.655 imza atıldı ve 1805 kampanya başarıyla sonuçlandı. Her yıl ortalama yüz seksenkampanya başarıya ulaşıyor, yani her iki günde bir kampanya başarılı oluyor. Her yıl sonunda o yılın rakamlarıyla ilgili rapor yayınlıyoruz. Hem 10 yılın rakamlarına, hem de her yıl yayınladığımız raporlara Change10yil. org adresinden ulaşabilirsiniz.
Dr. Uygar Özesmi kimdir?
Change.org Türkiye Kurucusu ve Genel Direktörü
Change.org Türkiye’nin Kurucusu ve Genel Direktörü olmanın yanı sıra Dr. Uygar Özesmi bir akademisyen, bir çevre bilimci ve doğa koruma alanındaki birçok sosyal girişimi ve Good4Trust.org ile de bir Ashoka Senior Fellow. Derdi ekolojik ve sosyal açıdan adil bir ekonominin kurulması. Bilim ve sivil toplum alanındaki çalışmaları çok eskilere dayanıyor… Zamanında Çevreden Sorumlu Devlet Bakanı Adnan Kahveci’nin danışmanlığını yapmış. Erciyes Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü’nü kurmuş, 2001 yılında Türkiye’nin ilk kitle kaynak platformu olan KusBank.org’un sonrasında BirdLife’ın Türkiye temsilcisi olan Doğa Derneği’nin kurucu başkanlığını yapmış. New York’ta Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nda Çevre Uzmanı, TEMA Vakfı Genel Müdürlüğü, hatta Greenpeace Akdeniz Genel Direktörlüğü görevlerini yürütmüş. Kendisini Açık Radyo’daki günlük Gezegenin Geleceği programından da tanıyor olabilirsiniz. 2012 yılında da Türkiye’de Change.org’u kurmuş
